Oglądając mecze piłkarskie sprzed kilkudziesięciu lat i porównując go do dzisiejszych spotkań piłki nożnej od razu można wskazać wiele różnic. Poza zupełnie innym stylem gry oraz różniącą się w porównaniu do obecnej sylwetką sportowców, przede wszystkim przez ten czas zmienił się ubiór piłkarzy. Dzisiejsi zawodnicy ubierają mają do dyspozycji najnowocześniejszy sprzęt: począwszy od aerodynamicznego, lekkiego i oddychającego stroju piłkarskiego składającego się z koszulki, spodenek i getrów, kończąc na ultralekkich, dynamicznych butach piłkarskich, które przez ten czas najbardziej ewoluowały. Jak wyglądała historia buta piłkarskiego?
Wygląd i budowa butów piłkarskich w sposób idealny odzwierciedla postęp, jaki zanotowała piłka nożna od wieku XIX do czasów obecnych. Początki tej dyscypliny w Europie datuje się jednak na kilka wieków wstecz, konkretnie na wiek XVI i osobę bardzo kontrowersyjną w historii Wielkiej Brytanii – Króla Henryka VIII. Monarcha ten posiadał własne buty futbolowe wykonane przez swojego własnego szewca: Corneliusa Johnsona. Zupełnie odbiegały budową oraz wyglądem do obecnych. Były wysokie i masywne, zostały uszyte z bardzo twardej skóry, a ich koszt wynosił 4 szylingi, czyli około 100 funtów.
Buty piłkarskie 3 wieki później
Przenosząc się w czasie o 300 lat później w budowie butów niewiele się zmieniło od czasów Henryka VIII. Dalej cechowały się one wysoką wagą (nawet pół kilograma), ponieważ dalej do ich wykonania wykorzystywano bardzo twardą skórę. Cholewka była wysoka, zakończona metalowymi elementami mającymi za zadanie chronić palce. Można powiedzieć, że te buty nie miały na celu polepszenie jakości gry. Pełniły raczej rolę ochronną dla stopy.
Buty piłkarskie z lat 30. fot. http://wordpress.up.edu/
W XIX wieku w Wielkiej Brytanii po raz pierwszy spisano reguły gry w piłkę nożną, dlatego własnie ten kraj jest uważany za kolebkę futbolu. Zasadny te nakazywały m.in. wszystkim graczom występować w tych samych, ciężkich i masywnych butach piłkarskich.
Przełom w podjeściu do obuwia piłkarskiego po II wojnie światowej
Początek wieku XX aż do końca II wojny światowej nie przyniósł większych zmian w wyglądzie korków. Największymi producentami obuwia do gry w nogę w tym okresie były firmy: Gola, Valsport oraz duński Hummel.
Jedne z pierwszych butów piłkarskich firmy Hummel fot. http://www.hummel.net/
Prawdziwy przełom nastąpił po II wojnie światowej. Po bardzo gorącym okresie producenci obuwia mogli w końcu skoncentrować się na butach specjalnie dedykowanych sportowcom. Natchnieniem dla europejskich producentów obuwia sportowego były te ubierane przez zawodników z Ameryki Południowej. Wszyscy byli pod wrażeniem gry tamtejszych zawodników, ich niesamowitej techniki i umiejętności. Dlatego też postanowiono zmienić zupełnie nastawienie do budowy buta piłkarskiego – zamiast produkować masywne obuwie nastawione na ochronę zawodnika, zdecydowano się na produkcję butów mających za zadanie przede wszystkim polepszyć jakość gry zawodnika. Dlatego też zaczęto produkować buty dużo lżejsze, skoncentrowane na polepszeniu kontroli nad piłką oraz lepszej dokładności przy strzałach i podaniach.
Adidas – producent pierwszych profesjonalnych butów piłkarskich
Za protoplastę nowoczesnych butów piłkarskich można uznać niemiecką firmę Adidas założoną przez Adolfa Dasslera. Pierwsze wersje podrasowanych butów nie przypominały jeszcze konstrukcją aktualnych modeli, ale były znacznie lżejsze od poprzednich, dzięki czemu zawodnicy mogli się poruszać dużo szybciej po boisku. Grająca w nich reprezentacja Niemiec zdobyła w 1954 roku Puchar Świata w Szwajcarii. Prawdopodobnie nosząc archaiczne obuwie, w którym grała reszta stawki – nie byłoby to możliwe.
Korki Adidas z 1954 roku fot. http://www.retrotogo.com/
Nowe, niższe i lżejsze korki
Lata 60. przyniosły dalsze zmiany w konstrukcji korków firmy Adidas i wprowadzenie nowych rozwiązań. Po sukcesie w Szwajcarii, Adolf Dassler zdecydował się na kolejną rewolucję – zastąpienie starej, wysokiej cholewki buta niską, sięgającą do kostek, czyli ogólną konstrukcją przypominające obecne obuwie do gry w piłkę. Odchudzona budowa gwarantowała zawodnikom o wiele lepszą zwrotność. To „stuningowane” obuwie piłkarskie było produkowane przez firmę Puma (założoną przez brata Adolfa – Rudolfa Dasslera), Mitre, Joma oraz Asics.
But Adidasa z lat 60. fot. adidas.com
Najpopularniejsze buty piłkarskie w historii: Adidas Copa Mundial
W latach 70. a konkretnie w 1979 roku miała miejsce premiera modelu butów piłkarskich, które zanotowały największą sprzedaż w historii. Chodzi o jedną z ikon Adidasa, ponadczasowy but o nazwie: Adidas Copa Mundial, który zostały wykonane z kangurzej skóry. W 1979 roku na rynku pojawił się kolejny producent butów piłkarskich: włoska firma Diadora.
Adidas Copa Mundial fot. http://en.wikipedia.org/wiki/Adidas_Copa_Mundial
W latach 80. kolejne firmy zajęły się produkcją obuwia przeznaczonego do gry w piłkę nożną. Chodzi o marki: Umbro, Lotto i Kelme.
Pierwsze buty stworzone przez piłkarza: Adidas Predator, premiera obuwia piłkarskiego od Nike
Najważniejsze wydarzenia lat 90. to model Adidas Predator oraz wkroczenie na rynek firmy Nike z modelem Mercurials. Korki Adidas Predator wprowadzone do sprzedaży w 1994 roku są pierwszymi w historii butami futbolowymi stworzonymi przez byłego piłkarza. Model ten został zaprojektowany przez gracza Liverpoolu – Craiga Johnstona. Ciekawostka: pierwsza bramka strzelona w tych butach padła po uderzeniu piłkarza Celticu Glasgow – Johna Collinsa.
Jeden z modeli Adidas Predator fot. http://www.sportsbookblog.info/
Drugie kluczowe wydarzenie lat dziewięćdziesiątych, to pojawienie się na rynku producentów obuwia piłkarskiego amerykańskiej firmy Nike. Było to prawdziwe wejście smoka, ponieważ Nike zaprezentował model Mercurials ważący zaledwie 200 gramów. Mimo, że amerykański potentat rozpoczął produkcję butów piłkarskich dużo później od reszty stawki, to już w przeciągu 10 lat stał w jednym rzędzie z Adidasem. Poza Nike na rynku pojawiły się także takie firmy, jak Reebok, Mizuno oraz Uhlsport.
Nike Mercurials z 1998 roku fot. http://69.16.194.131/tagged/Adidas-Football-Boot-UK/images
Wiek XXI – triumf kolorowych butów piłkarskich oraz nowoczesnych technologii
Do końca XX wieku królował kolor czarny, obecnie buty króluje obuwie w różnych kolorach, a klasyczne, czarne korki są w zdecydowanej mniejszości. Wystarczy obejrzeć pierwszy lepszy mecz piłkarski i zwrócić uwagę na stopy piłkarzy. Praktycznie każdy gra w butach różnej barwy. Kolejną kwestia, która cechuje aktualny rynek producentów obuwia do gry w piłkę są indywidualne umowy zawierane między marką a zawodnikiem, na mocy której piłkarz występuje tylko w obuwiu jednego producenta. I tak na przykład Cristiano Ronaldo i Mario Götze grają w butach Nike, Leo Messi rozgrywa mecze w obuwiu Adidas, a Cesc Fabregas asystuje i strzela bramki w butach Puma.
Nowoczesne buty piłkarskie są wykonane z wykorzystaniem najnowocześniejszej technologii i materiałów, dzięki którym nie dość, że fantastycznie wyglądają, to przede wszystkim są ultralekkie i niesamowicie dynamiczne.
Na koniec pozostaje pytanie, na które niestety nigdy nie uzyskamy odpowiedzi: jak wyglądałaby gra legend piłkarskich takich, jak: Ferenc Puskás, Alfredo Di Stéfano, Garrincha, Franz Beckenbauer albo Pele, gdyby w swoich czasach mieli do dyspozycji obecne buty piłkarskie?
